„Człowiek tyle jest wart, ile może dać drugiemu człowiekowi.”
Jan Paweł II
„Ważny jest rodzaj pomocy, którą się oferuje, ale jeszcze ważniejsze od tego jest serce, z jakim tej pomocy się udziela.”
Jan Paweł II
„Nie możemy robić wielkich rzeczy, ale możemy robić rzeczy małe z wielką radością”
Matka Teresa z Kalkuty
SZKOLNY KLUB WOLONTARIATU
w Szkole Podstawowej
im. Jana Pawła II
w Kowalewie
I. WSTĘP
Okres nauki w szkole jest najwłaściwszy dla kreowania postaw altruistycznych. Wykorzystując otwartość i ciekawość świata młodego człowieka poprzez wolontariat można osiągnąć dobroczynne piętno we wszystkich dziedzinach jego życia. Uczniowie są pełni pasji i zaangażowania. Często kierują się wrażliwością, troską o drugiego człowieka. Chcą nieść pomoc, służąc tak potrzebującym jak i samym sobie. Wolontariat rozwija wśród młodzieży postawę alternatywną dla konsumpcyjnego stylu życia i uzależnień. Stwarza okazję do wyszukiwania autorytetów i budowania świata wartości, pomaga w rozwijaniu zainteresowań, w szukaniu pożytecznej formy spędzania czasu wolnego. Podejmowana przez uczniów-wolontariuszy aktywność wpływa pozytywnie na rozwój ich osobowości, jest ważna i pożądana ze względu na wymiar edukacyjno-wychowawczy.
II. STRUKTURA
Podstawa prawna Szkolnego Klubu Wolontariatu – Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z dnia 29 maja 2003r.).
Szkolny Klub Wolontariatu nie posiada szczególnie rozbudowanej struktury organizacyjnej.
Członkami Szkolnego Klubu Wolontariatu mogą być uczniowie gimnazjum, którzy respektują zasady Klubu. W skład SKW wchodzą:
opiekun lub opiekunowie Klubu (nauczyciel lub inny pracownik szkoły);
lider Klubu (wybrany spośród uczniów);
członkowie Klubu – uczniowie szkoły.
Miejscem organizacji jest Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kowalewie.
Opiekunem Klubu jest nauczyciel, który wyraził chęć zaangażowania się w organizowanie i monitorowanie pracy wolontariuszy.
Opiekun i lider kierują poczynaniami Klubu.
III. POSTANOWIENIA OGÓLNE
1. Wolontariat- to bezpłatne, dobrowolne, świadome działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno – koleżeńsko – przyjacielskie.
2. Wolontariusz- (łac. volontarius = dobrowolny, chętny) w Słowniku Wyrazów Obcych i Zwrotów Obcojęzycznych W. Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, wyd. IX, Warszawa 1975 r. czytamy, że jest to wojskowy, dawniej ochotnik, albo praktykant pracujący bez wynagrodzenia dla nauczenia się zawodu. W Słowniku Wyrazów Obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 27, Warszawa 1993 r. określany jest jako bezpłatna forma stażu w szpitalu lekarza zdobywającego praktykę. Współczesna definicja określa wolontariusza jako kogoś, kto dobrowolnie, bez wynagrodzenia, świadomie działa na rzecz innych nie będących jego bliskimi. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego. Może to być również pomaganie środowisku naturalnemu.
3. Wolontariat szkolny- inicjatywa młodzieży, skierowana do ludzi młodych, którzy chcą pomagać najbardziej potrzebującym, inicjować działania w środowisku lokalnym, wspomagać różnego typu inicjatywy charytatywne, kulturalne.
IV. CELE, DZIAŁANIA I EFEKTY
Wolontariat jest szansą dla każdego niezależnie od płci, rasy, narodowości, wyznania, przekonań politycznych, wieku czy stanu zdrowia – każdy ma prawo być wolontariuszem.
Wolontariat daje szansę wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń, rozwinięcia zainteresowań i zdobycia doświadczenia w nowych dziedzinach oraz wywarcia wpływu na zmiany społeczne i możliwość zaangażowania się.
Cele szczegółowe programu SKW:
– nowatorski system włączania młodzieży w życie społeczności szkolnej i środowiska lokalnego o charakterze regularnym i akcyjnym;
– tworzenie więzi między uczniami, a nauczycielami;
– zapoznanie młodzieży z ideą wolontariatu oraz jej propagowanie;
– uwrażliwienie na cierpienie, samotność i potrzeby innych;
– kształtowanie postaw prospołecznych;
– rozwijanie empatii, zrozumienia;
– inspirowanie do aktywnego spędzania czasu wolnego;
– kreowanie roli szkoły jako centrum lokalnej aktywności;
– zawieranie głębokich, wartościowych przyjaźni;
– kształtowanie umiejętności działania zespołowego;
– zwiększenie satysfakcji nauczycieli z wykonywanej pracy;
– budowanie twórczej atmosfery w szkole, sprzyjającej samorealizacji i poszerzaniu własnych zainteresowań;
– współdziałanie z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi;
– współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się;
– kultywowanie i wzbogacanie tradycji szkoły zgodnie z założeniami programu wychowawczego placówki;
– dawanie możliwości wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń;
– zdobywanie doświadczenia w nowych dziedzinach;
– wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży szkolnej;
– przekazywanie wiedzy na temat ruchu pozarządowego;
– wzmocnienie działań organizacji społecznych i pozarządowych poprzez wykorzystanie potencjału wiedzy i umiejętności młodzieży;
– organizowanie w szkole pomocy uczniom napotykającym trudności w nauce, w życiu rówieśniczym i rodzinnym;
– prowadzenie akcji pomocowych na rzecz osób potrzebujących, instytucji i organizacji społecznych;
– włączanie się w pomoc przy przeprowadzaniu różnego rodzaju imprez szkolnych.
Planowane efekty działań SKW:
– zwiększenie oferty zajęć pozalekcyjnych oferowanych młodzieży;
– lepsze poznanie środowiska lokalnego, jego potrzeb i możliwości działania;
– stworzenie dla młodzieży szkolnej alternatywy w stosunku do narkotyków, przemocy w szkole, bierności i zobojętnienia na problemy społeczne;
– wzmocnienie i usprawnienie działań podejmowanych przez wolontariuszy;
– zwiększenie samodzielności i efektywności młodych ludzi;
– zapobieganie patologii społecznej;
– poznanie struktur działania sektora pozarządowego.
V. PRAWA I OBOWIĄZKI WOLONTARIUSZA
I KOORDYNATORA WOLONTARIATU
Prawa wolontariusza:
Wolontariusz ma prawo do zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw.
Wolontariusz ma prawo do podejmowania pracy w wymiarze nie utrudniającym nauki w szkole i pomocy w domu.
Wolontariusz ma prawo do wsparcia ze strony koordynatora, opiekuna lub innych pracowników Szkolnego Klubu Wolontariatu.
Wolontariusz nie powinien wykonywać prac objętych polityką etatową, czyli zastępować pracownika.
Wolontariusz ma prawo do otrzymania pisemnego zaświadczenia o wykonywanej pracy.
Wolontariusz ma prawo być poinformowany o trudnościach, kosztach przejazdu związanych z wykonywaną pracą.
Nie wolno wywierać na wolontariusza presji moralnej w związku z realizowanym zadaniem pozostającym w konflikcie z jego przekonaniami.
Członkowie wolontariatu poświęcają się dla innych, ale nie zapominają o sobie.
Wolontariusze są nagradzani za swoją pracę.
Każdy ma prawo przystąpić do Klubu jak i od niego odejść uprzedzając odpowiednio wcześniej opiekunów Szkolnego Klubu Wolontariatu.
Obowiązki wolontariusza:
Niepełnoletni członkowie Szkolnego Klubu Wolontariatu muszą przedstawić pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na działanie w wolontariacie.
Wolontariusz ma obowiązek systematycznie uczestniczyć w spotkaniach, szkoleniach, warsztatach i pracach SKW.
Wolontariusze są słowni i wywiązują się ze swoich obowiązków.
Wolontariusze nie otrzymują wynagrodzenia, ani żadnych świadczeń za swoją pracę.
Członkowie wolontariatu starają się w szkole i poza nią zachowywać kulturalnie i być wzorem dla innych uczniów.
Wolontariusz ma obowiązek respektować zasady SKW takie, jak:
zasada osobistej pracy nad własnym rozwojem;
zasada zaangażowania na rzecz potrzebujących pomocy;
zasada troski o los słabszych;
zasada równości;
zasada prawdy, przyjaźni, życzliwości, szacunku.
Wolontariusz może zostać skreślony z listy wolontariuszy za nieprzestrzeganie Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariatu.
Cechy wolontariusza:
dużo optymizmu i chęć do działania;
motywacja do niesienia pomocy potrzebującym;
umiejętność wygospodarowania wolnej chwili;
odwaga, empatia i otwartość;
odpowiedzialność, wrażliwość, systematyczność;
kultura osobista.
Kodeks etyczny wolontariusza:
1. Być pewnym – zastanów się, dlaczego chcesz pomagać innym ludziom.
2. Być przekonanym – nie oferuj swej pomocy, jeśli nie jesteś przekonany o wartości tego, co robisz.
3. Być lojalnym – zgłaszaj sugestie, nie „uderzaj” w innych.
4. Przestrzegać zasad – nie krytykuj rzeczy, których nie rozumiesz. Może okazać się, że mają swoje uzasadnienie.
5. Mówić otwarcie – pytaj o rzeczy, których nie rozumiesz. Nie pozwól, by tłumione wątpliwości i frustracje odciągnęły Cię od tego, co najważniejsze, bądź zmieniły w osobę stwarzającą problem.
6. Chętnie uczyć się – rozszerzaj swoją wiedzę.
7. Stale się rozwijać – staraj się wiedzieć jak najwięcej o Twojej organizacji i pracy.
8. Nie sprzeciwiać się kontroli nad sobą – będziesz pracował lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego od Ciebie się oczekuje.
9. Być osobą na której można polegać – praca jest zobowiązaniem. Wykonaj to, co zgodziłeś się zrobić. Nie składaj obietnic, których nie jesteś w stanie spełnić.
10. Działać w zespole – znajdź dla siebie miejsce w grupie. Samotnik działający na własną rękę jest mało skuteczny.
Zadania koordynatora:
1. Utrzymywanie stałego kontaktu z organizacjami i instytucjami, z którymi współpracuje wolontariat szkolny.
2. Tworzenie atmosfery zaufania i otwartości.
3. Dawanie poczucia bezpieczeństwa, które sprzyja dobrej współpracy.
4. Organizowanie spotkań organizacyjnych, mających na celu zapoznanie młodzieży z planowanymi działaniami oraz przydziałem obowiązków.
5. Stwarzanie systemu gratyfikacji wolontariuszy zależnej od wkładu pracy.
6. Przeprowadzanie rozmowy wyjaśniającej powody powstawania zaniedbań w czasie pracy wolontariuszy.
7. Organizowanie wspólnie z wolontariuszami Dnia Wolontariusza – 5 grudnia.
8. Przygotowywanie rocznych sprawozdań z pracy wolontariuszy.
VI. Regulamin pracy wolontariusza Szkolnego Klubu Wolontariatu
Wolontariusz Szkolnego Klub Wolontariatu pracuje społecznie tj. za swoją pracę nie pobiera wynagrodzenia.
Osobą odpowiedzialną za kontakt z wolontariuszem jest koordynator.
Plan pracy wolontariusza jest ustalany wspólnie z koordynatorem.
Wolontariusz nie może wykonywać czynności do których nie ma uprawnień, a w szczególności takich, do których potrzebne jest przygotowanie medyczne;
Wszelkie wątpliwości dotyczące wykonywanej pracy wolontariusz powinien jak najszybciej zgłaszać koordynatorowi przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji czy akcji;
O rezygnacji z pracy wolontariusz powinien jak najszybciej poinformować koordynatora SKW, składając pisemną rezygnację i nie ponosząc żadnych konsekwencji z tego tytułu;
W przypadku braku możliwości zrealizowania zadań, których podjął się wolontariusz, powinien on jak najszybciej poinformować o tym fakcje koordynatora w celu znalezienia zastępstwa lub rozwiązania problemu;
Wszelkie sprawy dotyczące sytuacji osób i ich rodzin dla których wolontariusz wykonuje swoją pracę są tajemnicą i mogą być omawiane tylko z koordynatorem lub inną osobą upoważnioną do tego;
Wolontariusz zobowiązany jest do dyskrecji.
VII. PLANOWANIE PRACY SZKOLNEGO KLUBU WOLONTARIATU
System rekrutacji:
– wywieszanie plakatów zachęcających młodzież gimnazjalną do włączenia się w pracę wolontariatu, informujących o działalności SKW oraz naborze (na początku każdego roku szkolnego);
– zachęcanie uczniów do działań w Szkolnym Klubie Wolontariatu podczas rozmów prowadzonych przez nauczycieli i doświadczonych wolontariuszy;
– w trakcie roku szkolnego- rozmowy zaangażowanych wolontariuszy z przyjaciółmi, znajomymi, zachęcanie do pracy na rzecz innych;
– lekcje wychowawcze poświęcone idei wolontariatu;
– lekcje religii poświęcone miłości bliźniego;
– wyznaczenie terminu spotkania organizacyjnego, na którym przedstawione zostaną podstawowe informacje i wstępne rozmowy kwalifikacyjne.
Spotkania cykliczne (minimum raz na kwartał) mające na celu:
– organizację działań;
– tworzenie projektów;
– uzupełnianie „mapy” potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego;
– monitorowanie działalności wolontariuszy;
– wymianę doświadczeń;
– szkolenie podstawowe, podczas którego przybliżona zostanie idea wolontariatu, obszary pomocy, zasady pracy i etyki działalności wolontarystycznej, prawa i obowiązki wolontariuszy oraz motywacja do pracy.
Szkolny Wolontariat obchodzi swoje święto 5 grudnia w Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, który został ustanowiony rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ z lipca 1997 r. To dowód uznania dla ludzi, poświęcających swój cenny czas i umiejętności w celu niesienia pomocy innym. To okazja do podsumowań, spotkań, podziękowań, ale również do przeprowadzania kolejnej akcji wolontarystycznej.
Nagradzanie wolontariuszy:
3.1. Członkowie wolontariatu mogą być nagradzani poprzez:
wyrażenie uznania ustnego;
pochwałę na forum szkoły (od koordynatora, dyrektora);
wręczenie dyplomu i przedstawienie wyników jego pracy;
wpis na świadectwie szkolnym (dodatkowe punkty);
powierzanie coraz bardziej odpowiedzialnych zadań.
3.2. Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza.
Sposoby ewaluacji:
– sprawozdanie z pracy Szkolnego Wolontariatu;
– rejestr akcji charytatywnych,
– wywiad z podopiecznymi na temat świadczonej pomocy;